Balik kalsada ang may humigit kumulang na 6,002 na traditional jeepneys ngayong araw ng Biyernes matapos ang tatlong buwang pagkahinto ng operasyon nito.

Pinayagan ng Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) ang partial operation ng mga public utility jeepneys (PUJs) sa mga piling lugar sa National Capital Region (NCR).

Binuksan ng LTFRB ang may 49 na routes sa Metro Manila upang simulan nila ang kanilang operasyon.

Ang mga piling routes ay sa Novaliches, Valenzuela, Malabon, Monumento, Cubao, Marikina, Pasig, Quezon City, Pateros, Makati, Manila, Caloocan, Mandaluyong, at Alabang.

Sa ilalim ng LTFRB Memorandum Circular 2020-026, ang traditional jeepneys ay papayagan nang bumalik sa kalsada habang may general community quarantine (GCQ) sa Metro Manila.

“They will be given corresponding QR codes that will be displayed on their units to serve as special permits for their operations,” wika ng LTFRB.

Ang mga traditional jeepneys na mga “roadworthy” ang papayagang muling makabalik sa kanilang operasyon. Kinakailangan din na sumunod sila sa mga safety measures katulad ng checking ng temperature ng pasahero, pagsuot ng mask at gloves at ang pagkakaroon lamang ng 50 percent seating capacity upang magkaroon ng social distancing.

Hinihikayat din ang mga drivers na maglagay ng fare drop box upang  mabasa nang physical contact sa mga pasahero.

Ang mga pasahero ay kailangan din mag-fill out ng passenger contact forms para sa contact tracing ng mga pasahero.

Mananatili namang P9 ang pamasahe sa unang apat na kilometro at P1.50 sasusunod ng kadakilometro.

Samantala, balik kalsada na din ang may 980 units na UV Express sa kanilan goperasyon sa Metro Manila at karatig na mga probinsya noong Lunes matapos ang tatlong buwan pagkahinto ng kanilang operasyon.

Mayroon 47 routes ang binuksan ng Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) mula sa Bulacan, Cavite, Laguna, at Rizal papuntang Metro Manila.

Ayon sa LTFRB, ang operasyon ng UV Express ay mahigpit naipapatupad ang terminal-to-terminal basis para sa pick up at drop off ng pasahero. Hindi rin sila papayagan ng dumaan ng EDSA at Commonwealth Avenue sa Quezon City.

“UV Express operators and drivers should comply with strict guidelines with the resumption of their operations,” wika ni LTFRB Chairman Martin Delgra.

Dapat din sundin ang iba pang provisions na nasasaad sa guidelines tulad ng regular examination ng mga drivers upang malaman kung sila ay may magandang kalusugan at ang pagsusuot ng masks at gloves sa lahat ng oras.

Habang ang mga pasahero naman ay kinakailangan din magsuot ng face masks at dapat ay may eksatong pamasahe ang ibabayad bago pa man sumakay upang mabawasan ang personal transactions.

Kinakailangan din na ang isang pasahero ay mag- fill-out ng forms na gagamitin sa contact tracing. Kailangan din na may mga barriers na ilalagay sa pagitan ng driver at pasahero.

Diniin ng LTFRB na walang mangyayaring pagtaas ng pamasahe at ito ay mananatiling P2 kada kilometro kahit na limited ang passenger capacity nito dahil sa pagpapatupad ng social distancing. (LASACMAR)

Inanunsyo dati ng LTFRB na hindi sila papayag na magtaas ng pasahe sa panahon ng General Community Quarantine (GCQ) dahil hirap pa ang mga pasahero. Pero bakit tila yata mas magastos mamasahe ngayon. Anong nangyayari? Heto ang ilan sa mga dahilan kung bakit sa kabila ng walang taas pasahe ay mas magastos ang mamasahe:

1. Kulang ang public transportation kaya’t napipilitan ang mga pasahero na mag taxi o TNVS na hindi naman nila ginagawa noon. Kapag minalas-malas pa at masakay sa mapagsamantalang driver ay kokontratahin pa. Sa isang sumbong sa Lawyers for Commuters Safety and Protection (LCSP), dahil kulang ang bus at walang jeep, nagaabang ang mga taxi at nag “uulo-ulo” ang kwentahan at ang singil mula Cubao hanggang San Mateo ay P800 pesos! So magsasakay ng tatlo at hati-hati ang mga pasahero sa pagbabayad. At dahil sa baka abutin ng curfew, no choice minsan.
2. Mas nadagdagan ang kanilang sasakyan papunta sa paroroonan. Yung mga galing San jose del Monte o Fairview, dati nakaka-deretso na ng Makati o Alabang – isang sakay lang. Ngayon GCQ dahil nag-experimento ang LTFRB ay pinutol ang ruta at hanggang EDSA Quezon Avenue na lang sila at sasakay ulit sa ‘EDSA Carousel’ na bus na pagdating sa Makati ay sasakay ulit – kung meron mang masasakyan, dahil pag wala ay maglalakad na lang.
3. Sa mga sumasakay sa “modern jeep” – na mini bus naman talaga – ay mas mataas ang pasahe na P11 pesos.
4. Sa tricycle naman na under sa regulation ng LGY at dahil isa lang ang pwedeng pasahero, ay puro “special” ang byahe kaya kadalasan ay doble ang halaga ng pasahe. Mas magastos kapag mas mahaba byahe na minsan ay umaabot ng P100 piso!

Pero sa kabila ng lahat ay umaangal pa rin ang mga operators at drivers dahil lugi nga raw ang byahe dahil ‘reduced fleet at reduced capacity’ na sila – ibig sabihin hindi pwede punuin ang mga sasakyan dahil nga dapat may social distancing sa pampublikong sasakyan.

Kaya naman ang ilan tulad ng UV Express at mga tricycle ay humihingi na ng dagdag na pasahe sa panahon ng GCQ. Ang hirap ng sitwasyon ngayon! Hindi pa man nag-GCQ ay nagmungkahi na ang LCSP ng ‘Bayanihan Fare’ para patas sa lahat. Kaya lang mas isinulong ng mga transport officials ang pangarap nila na ‘modernization’ ng jeepney.

Pro-commuter daw kasi ‘to.  Pero kung pro-commuter bakit hirap sila pareho – drivers at pasahero!  At bakit mas magastos ang pasahe? Saan dun ang ‘pro’!  Para sa LCSP, mula pa umpisa, ay huwag muna mag-experimento ng kung anu-ano sa panahon ng pandemia. Magtulungan muna na maka-survive ang lahat! Eh ang nangyayari ay nagugutom ang mga drivers, nawalan ng trabaho ang mga iba at hirap ang mga pasahero!

Asan ang ‘pro-commuter’ dito? (Atty. Ariel Enrile-Inton)