ANG pagpapatuyo sa araw ay isa sa mga pangkaraniwan at tradisyonal na pamamaraan ng pagpapanatili ng pagkain sa Pilipinas. Bagaman ang gastos ng proseso ay medyo mura, ang pagpapatuyo sa araw ay nagiging problema sa panahon ng tag-ulan. Gayundin, ang mga produktong pinatuyo sa araw ay mas madaling kapitan ng kontaminasyon sa mikrobyo dahil sa pagkakalantad sa hangin at alikabok.
Ang bawat butil ng palay ay katumbas ng butil ng pawis at pagod na inaalay ng ating mga magsasaka, ngunit madaming palay, mais at monggo ang nasasayang dahil sa hindi maayos na pamamaraan ng pagpapatuyo ng mga ani. Ang traditional na pagbibilad ng palay sa kalsada ay maaaring magdulot ng 10 % loss sa kabuuang ani, ito ay nahahaluan ng duming hayop at nadudurog ang bigas dahil sa maling sistemang pagpapatuyo kaya bumababa ang kalidad at presyo nito. Sa panahon naman ng tagulan ay mabilis masira ang mga palay dahil sa mataas ang moisture content, bukod pa rito ang pagbibilad ng palay sa kalsada ay maaaring sanhi ng kapahamakan ng mga motorist.
Isang mabisang alternatibo sa pagpapatuyo ng mga palay at iba pang mgabuti lang ngayon ay sikat na imbensyon ni Francisco Pagayon president ng Filipino Inventors Society Producer Cooperative (FISPC) na nagbigay daan upang malutasang problema sa pagpapatuyo ng mga pananim. Kaalamaan na makapagbibigay ng pang matagalang solusyon sa mga iniindang mga magsasaka.
Hindi nila lubos na inakala na mabilis, malinis at ligtas ang pamamaraan na ito kaya naman ikinagalak ito ng mga libu libong magsasaka at mangingisda.
Ang portasol ay ang sistema ng pagpapatuyo na tiyak na dalawa hanggang tatlong beses na mas epektibo kumpara sa makalumang pamamaraan. Gawa ito sa aluminum trays at PVC pipes kaya’t magaan at ligtas ito sa kalawang at madali rin itong linisin.
Ang drying rate ng palay sa portasol ay mas mataas ang recovery kumpara sa iba pang pamamaraan ng pagpapatuyo.
Gumagamit din ito ng natural solar power at conductive rin ang material na gamit dito kaya pantay pantay din ang distribution ng init sa mga tray. Sa panahon naman ng tag-ulan maaaring gumamit ng artificially induce heat galing sa uling at cinders. May sapat itong espasyo sa pagitan ng bawat trays upang mahanginan ang mga butina nilalagay dito at para maiwasan na rin ang pamumuong molds. Ang imbesyong ito ay maaaring magamit tuwing umuulan sapagkat may takip ito bilang pananggalan sa ulan at sa mga insektong nagsisiliparan. Ang kagandahan nito ay hindi na nangangailangan ng malaking espasyo para ipatayo dahil sa madali na lang itong bitbitin at ipuwesto kung kaya’t mas napapabilis din ang proseso ng pag-ani. Sa pamamagitan nito ay matutulungan ang mga magsasaka para maiwasan ang spoilage ng kanilang mga ani at tumaas ang kalidad at maibenta ito sa mas mataas na presyo. Para maiangat ang kanilang pamumuhay.
Dahil sa tulong ng Department of Science and Technology, kilalang ahensiya na naatasang magpaunlad pa ng mga imbensyon sa ating bansa at tinitiyak na ang Portasol ay ginhawaang hatid nito kay Juan. Sa katunayan, 300 na piraso nito ang naipamahaging ahensya sa mga magsasaka at Small Medium Entrepreneurs na nangangailangan dito. Patuloy na inaaanyayahan ng DOST-RO2 ang mga magsasaka at SMEs na gamitin ang tamang paraan ng pagbibilad ng kanilang produkto sa pamamagitan ng Portasol.
(BISHOP JESUS “JEMBA” M. BASCO)