Ipinababatid ng DSWD na ang mga benepisyaryo ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program o 4Ps na muling nakatanggap ng ayuda ng Social Amelioration Program mula sa pondo ng DSWD sa pamamagitan ng pamahalang lokal ay magkakaroon ng pagbabago o adjustment sa kanilang buwanang cash grant mula sa regular na implementasyon ng 4Ps.

Ang mga benepisyaryo ng 4Ps ay kabilang rin sa benepisyaryo ng Social Amelioration Program o SAP at sila ay nakatanggap na ng ayuda na nagkakahalaga ng P3,650 hanggang P6,650 na karagdagang halaga base sa iminungkahing halaga ng minimum wage para sa bawat rehiyon ng bansa.

Halimbawa, sa regular na programa ng 4Ps, ang bawat pamilyang benepisyaryo ay regular na nakatatanggap ng halagang P1,350 kada buwan. Sa panahon ng krisis dulot ng COVID-19 pandemic, kung ang pamilya ay mula sa NCR, ang ayudang matatanggap ng bawat pamilya ay P8,000 para sa isang buwan, ngunit kung ang pamilya ay benepisyaryo ng 4Ps, sila ay tatanggap lamang ng P6,650 na karagdagang halaga sa isang buwan mula sa kanilang buwanang ayuda na P1,350.

Kung sakaling nakakuha ang mga benepisyaryo ng 4Ps ng ayuda mula sa pamahalaang lokal ay ibabawas sa halagang nakukuha nila buwan-buwan mula sa regular na implementasyon ng 4Ps.

Gayundin, kung sakaling nakatanggap rin ang benepisyaryo ng 4Ps ng ayuda mula sa programa ng iba pang ahensya ng pamahalaan katulad ng Department of Labor and Employment (DOLE) na CAMP (COVID-19 Adjustment Measures Program) o sa programa ng Small Business Wage Subsidy (SBWS) Program ng Social Security System (SSS), kailangan nilang isauli ang ayudang mula sa DSWD o kaya naman ay magkakaroon din ng pagsasaayos o ibabawas din sa grants na mula sa regular na implementasyon ng 4Ps.

Bagamat patuloy pa rin ang ginagawang balidasyon sa mga nakatanggap ng first tranche ay sinimulan na rin ang pamimigay ng pangalawang bugso ng ayuda. Partikular ito sa mga 4Ps sa mula lugar na kabilang sa naitalagang bibigyan ng second tranche base sa kasulatan galing sa tanggapan ng pangulo.

Maaaring maglagay ng karagdagang buses at e-jeepneys sa mga routes na

Itinalaga ng Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) simula sa June 22 habang ang traditional jeepneys naman ay papayagan lamang kung kulangang modern PUJs.

“The second phase (of operation) of modern PUVs has been approved, and if they are not enough, the LTFRB might allow traditional jeepneys, provided they are roadworthy,” wika ni Presidential Spokesman Harry Roque.

Sa antas ng transport modes, ang traditional jeepney ang pinakahuling papahintulutang  papasada  sa kategorya  ng transportasyon. Mas unang pinayagan ang buses, modern Public Utility Vehicles (PUVs), at tricycles.

Sa ngayon ay ginagawa ng pamahalaan ang gradual na paglalagay ng pang publikong transportasyson sa mga lansangan upang magsakay ng mga mangagawa sa Metro Manila.

Sinabi naman ng Department of Transportation (DOTr) na may ilan lamang na traditional jeepneys ang kanilang papayagan na tumakbo sa ilalim ng general community quarantine (GCQ).

Ayon kay LTFRB Chairman Martin Delgrana may 104 rationalized jeepney routes ang bubuksan ng LTFRB kapag naalis na ang lockdown.

Noong  nakaraang Huwebes naman ay may tatlong city bus routes ang binuksan. Ito ay ang PITX-Sucat, PITX-Naic at PITX-Cavite City.Sa kasalukuyan ay mayroon ng karagdang 90 buses ang pumapasada sa ilalim ng MRT 3 Bus Augmentation Program.

Ngayon GCQ, ang LTFRB ay nagbukas ng 27 na bus routes mula sa kabuuang 31 bus routes sa Metro Manila.

Habang ang provincial buses naman ay naka-schedule ng deployment ngayon June 22 subalit pag-uusapan pa rin ng IATF.

“For public transportation, there are 18,830 transport network vehicle service (TNVS), 16, 701 taxis at 271 P2P buses in operation under the 28 P2P routes. They are now plying Metro Manila,” dagdag ni Roque.

Habang ang buong Luzon ay nasa ilalim ng ECQ, ang lahat ng modes ng transportasyon ay pinahinto noong March upang maiwasan ang pagkalat ng COVID-19. Nang nagkaron na ng mas relax na GCQ noong June 1, selected public transportation lamang ang pinayagan tulad ng P2P buses, trains, ride-hailing services at bicycles. Subalit limited passenger capacity lamang ang maaaring sumakay dito. (LASACMAR)

Dalawang mode of transportation ang pinag-aaralan kung dapat na nga ba payagan  pumasada sa GCQ at MGCQ.  At parehong pang masa ang mga nasabing transportasyon – ang motorcycle-taxi at ang jeepney.

Marami nang mambabatas at mga lokal na opisyal ang nagsasabi na payagan na ang mga ito pero ang mga transport at health officials ay duda pa at baka raw malagay lang sa panganib ang mga drivers at pasahero dahil nga walang “social or physical distancing” pag ito ang sasakyan ng pasahero.

Suriin natin – ang status ng motorcycle-taxi bago mag-lockdown ay tatlong app-based companies ang pinayagan sa ilalim ng isang test run. Nagkaroon ng pandemia at natigil ito. Marahil kailangan i-convene ang taskforce motorcycle-taxi upang mapagusapan na ulit ang mga isyu ukol dito.

Sari-saring diskarte na rin ang ginagawa para payagan ang motorsiklo na may angkas na pasahero. Isang paraan ay ang paglalagay ng plastic divider sa pagitan ng driver at backrider. Pero ayon sa mga experto safety hazard ito.

Sapat na raw ang helmet at mask. Pero magkadikit ang mga sakay ng motorsiklo kaya marahil kailangan malinaw ang rason kung bakit dapat may distansya at mask. Kapag ba magkaangkas ang driver at pasahero na naka-helmet at protective gear tulad ng PPE ay maaring magkahawaan?

Sa ibang bansa gaya ng Indonesia ay pinayagan na ulit ang motorcycle-taxis. At kung sakaling payagan dapat na rin bang payagan ang tricycle na magsakay ng backrider para dalawa na ang pasahero kada byahe?

Sa jeep naman, pinagiisipan pa ng LTFRB kung papayagan pumasada ang mga jeep. Higit sa 90 araw nang walang kita ang daang-libong drivers at operators at marami ay nagmamalimos na halos. Ang iba ay kukunin daw na maging contact tracer at delivery service provider – ang tanong sapat ba ang training nila bilang contact tracer at package delivery handlers?

Bakit ba ayaw pa rin ng LTFRB na payagan sila makabyahe? Mahirap daw kasi ang isyu ng social o physical distancing.  Pero duda tayo na ito talaga ang dahilan. Sa tingin namin ay sinasamantala ng ibang may “vested interest” ang COVID-19 situation para isulong ang matagal na nilang sinusulong at ito ang jeepney phase out na mas gusto tawagin ng DoTR na jeepney ‘modernization’.

Bakit ngayon? Dahil gulantang sa gutom ang transport sector at hindi makapalag? Hindi ba pwedeng pabawiin muna natin ang sektor ng jeepney upang makaahon-ahon man lang ang mga pamilyang dumedepende sa jeepney?

Noong wala pang pandemya ay hindi kaya ng mga ito ang milyun-milyong halaga ng “imported from China na jeep”, ngayon pa kaya? At bakit mukhang sa mga bagong ruta ng bus ay pinasok na rin ang mga maiikling byahe ng jeep?

Yung mga na dislocate na bus ay bibigyan ng “consuelo de bobo” na ruta at ilalagay sa mga ruta na kakumpetensya ng jeep?

Anong connection ng lahat ng ito sa paglaban sa COVID-19? Ano ang  ibang dahilan, ano ang totoong dahilan?  So mga readers balik tayo sa tanong dapat na bang payagan ang motorcycle-taxis at jeep na pumasada o hindi pa? (Atty. Ariel Enrile-Inton)